Hoe interventiekunde bijdraagt aan vertrouwen
Wat maakt dat mensen in een team zich durven uitspreken? Waarom zegt de ene collega wat hij écht denkt, terwijl de ander blijft zwijgen? En wat is er nodig om van een team een veilige plek te maken waarin fouten gedeeld, ideeën onderzocht en verschillen besproken kunnen worden?
Het antwoord ligt in psychologische veiligheid – en daar speelt interventiekunde een krachtige rol in.
Wat is psychologische veiligheid?
Psychologische veiligheid betekent dat teamleden het gevoel hebben dat ze zich kunnen uitspreken zonder angst voor negatieve gevolgen. Ze durven risico’s te nemen, twijfels te uiten en feedback te geven, omdat ze erop vertrouwen dat hun inbreng serieus genomen wordt.
Het concept werd bekend dankzij onderzoek van Amy Edmondson en later omarmd door o.a. Google’s project Aristotle: succesvolle teams blinken niet per se uit in kennis of vaardigheden, maar in onderling vertrouwen.
Hoe herken je (gebrek aan) psychologische veiligheid?
In een psychologisch veilig team zie je:
- Vrijheid om fouten toe te geven
- Openheid over twijfels of vragen
- Ruimte voor tegengeluid
- Humor, ontspanning en relativering
- Mensen die elkaar durven aanspreken
Zonder psychologische veiligheid ontstaan spanningen onder de oppervlakte: mensen houden zich in, vermijden confrontatie of volgen stilzwijgend besluiten. Het team lijkt misschien ‘harmonieus’, maar ontwikkelt zich niet écht.
De rol van interventiekunde
Interventiekunde helpt bij het zichtbaar maken van wat niet uitgesproken wordt, en het begeleiden van het proces waarin teams leren om wél te zeggen wat er toe doet. Het is geen kunstje of truc, maar een ambacht waarin luisteren, vertragen en bewust interveniëren centraal staan.
Een interventiekundige kijkt naar:
- De dynamiek tussen teamleden
- Wat er gebeurt als het spannend wordt
- Hoe mensen zich positioneren in het team
- Welke thema’s telkens terugkomen of vermeden worden
- De plek en rol van de leidinggevende in het geheel
Door op deze lagen in te grijpen – op een manier die past bij het moment – ontstaat ruimte voor meer openheid en vertrouwen.
Voorbeelden van interventies
Een interventiekundige kan bijdragen aan psychologische veiligheid door:
- Te benoemen wat niet wordt benoemd
- Spanning niet uit de weg te gaan, maar er zorgvuldig mee te werken
- Reflectievragen te stellen over ieders rol in het team
- Teamleden uit te nodigen om (opnieuw) af te stemmen op gezamenlijke waarden
- Te vertragen als het tempo ten koste gaat van verbinding
Soms zit de interventie in één goed geplaatste stilte, een observatie of een andere opstelling van mensen in de ruimte.
Waarom dit nu belangrijk is
Teams functioneren steeds meer zelfstandig. Zelforganisatie, hybride werken, en de behoefte aan inclusie en diversiteit vragen om een stevige basis van vertrouwen. Zonder psychologische veiligheid raken teams uitgeput, cynisch of passief. Met psychologische veiligheid worden ze veerkrachtig, creatief en lerend.
Interventiekunde draagt bij aan die basis, door scherp te kijken en zacht te interveniëren. Niet door te sturen op gedrag, maar door ruimte te maken voor eerlijkheid, erkenning en groei.
Meer weten?
Bij de Academie voor Interventiekunde leer je hoe je de onderstroom in teams kunt begeleiden – met oog voor veiligheid, vertrouwen en ontwikkeling.
Wil je jouw team of organisatie helpen bouwen aan échte veiligheid? Neem contact met ons op of bekijk onze opleidingen en programma’s.